Yapım işlerinde geçici kabul, yüklenicinin işi bitirip idareye işi teslim etmesi yani idarenin işi kabul etmesidir. Ancak yapım işlerinde işin tam anlamıyla standartlara ve şartnamelere uygun yapıldığının ortaya çıkması için belli bir sürenin geçmesi gerekir. İşte bu süre geçici kabul ile başlar, kesin kabul ile biter. Bu döneme garanti süresi ya da teminat süresi denir. Bu süre içinde çıkan ve yüklenicinin sorumluluğunda olan her türlü malzeme ve işçilik hatalarını yüklenici gidermekle mükelleftir.
Geçici kabul prosedürü, sözleşmelerde etraflıca tarif edilir. Ancak birkaç “kopyala-yapıştır”a maruz kalmış sözleşmelerdeki geçici kabul prosedürleri içinden çıkılmaz bir hale dönüşmektedir. Bir biriyle çelişen ifadeler, referans verilen ilgili/ilgisiz yasa ve yönetmelikler geçici kabulleri iyice zorlaştırmaktadır.
Yapım işlerinde, özellikle önem ve büyüklüğü artan işlerde, yüklenicinin %100 yani eksiksiz olarak işi bitirmesi çok zordur. Ama önemsiz kusurlardan ve ufak tefek eksikliklerden dolayı yüklenicinin işi bitiremediğini söylemek yada idarenin koskoca projeyi bu önemsiz eksikliklerden dolayı teslim alıp kullanamaması adil olmayacaktır. Bu nedenle genel olarak %95 diye bir sınır konmuştur. Yani yüklenici, işi parasal anlamda (İş süresince çıkan artı yada eksi keşif değişikliklerini de hesaba katarak) %95 seviyesine getirmişse ve geri kalan %5 eksiklik binanın kullanımına engel teşkil etmiyor yada kullanım sırasında herhangi bir tehlike arz etmiyorsa, iş geçici kabule hazır demektir.
Mevzuatta ve sözleşmelerde geri kalan %5 seviyesindeki eksikliğin binanın kullanımına engel teşkil etmemesi koşulu ortaya konsa da somut bir liste ortada yoktur. Elbette ana enerjinin alınması, yangın söndürme sisteminin çalışması vs. geçici kabule engel teşkil eder ama CCTV sisteminin çalışmaması kimisi için engeldir kimisi içinse engel değildir. Yani bu tür muğlak noktaların netleştirilmesi yüklenici ve idare arasındaki iyi niyetli diyaloğa bağlıdır.
Geçici kabul prosedürü akış diyagramı
Kamuda geçici kabul prosedürü,
Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği
dokümanlarında etraflıca anlatılır. Özel sektörde, yapılan sözleşmelerde geçici kabul prosedürleri bu dokümanlar temel alınarak özel olarak tariflenebilir, tanımlanabilir.
Yapım işleri muayene ve kabul yönetmeliği paralelinde hazırladığımız geçici kabul prosedürü akış diyagramı olarak aşağıda verilmiştir.
(Buraya tıklayarak akış diyagramına pdf formatında da ulaşabilirsiniz.)
Geçici kabul tarihleri
Geçici kabul prosedüründe 3 tane tarihin bahsi geçmektedir.
-Geçici kabul itibar tarihi:
Geçici kabul için yüklenicinin idareye başvuru yaptığı tarihtir. Ancak geçici kabul komisyonu geçici kabul incelemesi sırasında kabule engel olmayan kusur ve eksiklikler tespit etmişse ve bunların giderilmesi için yükleniciye süre vermişse geçici kabul itibar tarihi bu sürenin sonuna ötelenir. Eğer bu süre sonunda yüklenici, eksiklikleri gidermemiş ve idare üçüncü bir gruba yaptırmışsa itibar tarihi, üçüncü grubun eksik işleri giderdiği tarihtir. Teminat süresi (yada garanti süresi) geçici kabul itibar tarihinden itibaren başlar. SGK, işin yapımı sırasında yeterli prim ödemesi yapılıp yapılmadığının denetimi için gerekli tarih olarak geçici kabul itibar tarihini esas alır.
-Geçici kabul tarihi:
Geçici kabulün yapıldığı yani geçici kabul komisyonunun kabul için iş yerinde incelemelerde bulunduğu tarihtir. Eğer bu incelemeler birkaç gün sürmüşse geçici kabul tutanağının hazırlanıp komisyonca imzalandığı son günün tarihi yazılır.
-Geçici onay tarihi:
Geçici kabul komisyonu tutanağı hazırlayıp imzaladıktan sonra idareye yani yetkili makama (burada yetkili makam, ihaleyi yapıp işi yükleniciye veren makamdır) gönderir. Yetkili makamın tutanağı onayladığı tarih geçici kabul onay tarihidir. Maliye bakanlığı, işin kar-zarara çekilmesi için gerekli tarih olarak geçici kabul onay tarihini esas alır.(GVK Md.44)
Geçici kabul ile ilgili hukuki konular
Geçici kabul ile ilgili internette bir gezinti yaptığınızda karşınıza envai çeşit sorun çıktığını göreceksiniz. Bir çoğu da mahkemelere sirayet etmiş hukuki sorunlardır. Burada verilen bağlantı geçici ve kesin kabul hakkında verilen önemli hukuki sorunların ve kararların yer aldığı bir sitedir.
Kaynaklar
Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği
İhale konusu işlerde işe başlama ve iş bitim tarihlerinin tespit edilmesi